صنایع دستی ایران به عنوان یک هنرزیبا و با اصالت شناخته می‌شود.هنری که با استفاده از ابزارهای اولیه مخصوص و مواد مختلف و به دست هنرمندان با تجربه و زبردست تولید شده و از گذشته‌های دور تا به امروز، هم به عنوان ظروف دکوری و هم کاربردی مورد استفاده قرار گرفته است. محصولات متعددی در ایران وجود دارند که تحت عنوان صنایع دستی معرفی شده و هر یک از آن‌ها طرفداران خاص خود را دارند. در این مقاله از سایت گالری سرو می‌خواهیم در رابطه با صنایع دستی ساخته شده از گل که امروزه در بازار صنایع دستی بسیار پر طرفدار شده است، بپردازیم.
تاریخچه صنایع دستی در ایران
تقریبا در اوایل پیدایش تمدن‌ها بود که صنایع دستی ساخته شده از گل و سایر موارد برای نخستین بار وارد زندگی مردم شد. در این شرایط انسان‌ها با استفاده از وسایلی که در اختیار داشتند، محصولات مورد نیاز خود را تهیه می‌کردند. در این بین می‌توانیم به ساخت انواع چاقو یا تیرهایی اشاره کنیم که برای شکار و جنگ مورد استفاده قرار می‌گرفت. در ایران به علت شرایط جغرافیایی و تمدن و فرهنگ‌های متعددی که در آن قرار گرفته، تاریخچه صنایع دستی بسیار غنی و پر طرفدار است. تمام صنایع دستی که در کشور ما با گذشت زمان ساخته شده و حتی به سایر کشورهای جهان نیز صادر شده، با استفاده از فعالیت استادان زبردست و باتجربه ای است که در سرتاسر ایران در حال فعالیت هستند. به همین خاطر است که اهمیت هر یک از این محصولات بیشتر از دیگری نیست.
صنایع دستی در ایران به‌ویژه در دوران‌های مختلف تاریخی، تأثیرات عمیقی از فرهنگ و تمدن‌های متفاوت دریافت کرده است. در دوره پیش از تاریخ، انسان‌ها با استفاده از خاک رس، ظروف ابتدایی خود را می‌ساختند. در دوره هخامنشی، با گسترش تجارت و تعاملات فرهنگی، ظروف سفالی دچار تحولات عمده‌ای شدند. در دوره اسلامی، هنر سفالگری به اوج خود رسید و تکنیک‌های جدیدی مانند میناکاری به آن افزوده شد. به‌علاوه، افسانه‌ها و داستان‌های محلی، مانند داستان‌های مربوط به هنرمندان بزرگ و چگونگی شکل‌گیری هنر سفالگری، می‌توانند به جذابیت این بخش بیفزایند.
صنایع دستی معروف در ایران
در ایران که مهد آفرینش صنایع دستی است، افراد زیادی به واسطه تجربه زیادشان در این کشور مشغول به فعالیت و طراحی و تولید صنایع دستی با استفاده از هنرهای متفاوت هستند، انواع متعددی از محصولات مربوط به هنر صنایع دستی دیده می‌شود که مهم ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
صنایع دستی سفالی، هنر و خلاقیت در صنایع دستی ساخته شده از گل
آنچه که در این مبحث به دنبال معرفی آن هستیم، کاربرد و مصارفی است که صنایع دستی ساخته شده از گل از جمله صنایع دستی سفالی دارند. در بسیاری از فرهنگ‌های ملل مختلف از این محصولات به منظور پخت و پز و سرو غذا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و غذاهای بسیار زیادی وجود دارند که در آن‌ها به راحتی آماده می‌شوند. خصوصیت جالبی که در این ظروف وجود دارد، حفظ آب طبیعی غذاها، مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در آن است. در حقیقت با قرار دادن آن‌ها بر روی حرارت، مقدار آب باقی مانده اضافی داخل آن بخار شده و غذای نهایی لطیف و خوش طعمی را برای شما به ارمغان می‌آورد.
فناوری‌های نوین در صنایع دستی
با پیشرفت فناوری، هنر سفالگری نیز دستخوش تغییر شده است. امروزه تکنیک‌هایی مانند چاپ سه‌بعدی به هنرمندان این امکان را می‌دهد که طرح‌های پیچیده‌تر و منحصر به فردتری را تولید کنند. همچنین، استفاده از لعاب‌های مدرن و تکنیک‌های جدید لعاب‌کاری باعث افزایش کیفیت و زیبایی ظروف سفالی و سرامیکی شده است.
صنایع دستی سفالی چگونه ساخته می‌شوند؟
اغلب صنایع دستی ساخته شده از گل همچون صنایع دستی سفالی (Pottery) با استفاده از خاک رس تهیه می‌شوند. این ظروف یا به طور لعاب دار یا بدون لعاب بوده و البته علاوه پخت و پز به عنوان محصولاتی جهت پذیرایی نیز از آن‌ها استفاده می‌شود. چنانچه صنایع دستی سفالی بدون لعاب باشند، می‌توانید از آن‌ها به منظور نگهداری مواد غذایی نیز استفاده کنید.
برای درک بهتر تفاوت‌های سفال و سرامیک، جدول زیر را ارائه می‌دهیم:
| ویژگی | سفال | سرامیک |
|---|---|---|
| ماده سازنده | خاک رس | ترکیبی از خاک رس و مواد دیگر |
| دمای پخت | کمتر از 600 درجه | بالای 600 درجه |
| ویژگی‌ها | تخلخل نامرتب | سختی و شکنندگی بالا |
| کاربرد | ظروف کاربردی و تزئینی | محصولات خانگی و صنعتی |
| طرز ساخت | به‌دست و چرخ سفالگری | قالب‌گیری |
این جدول به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از ویژگی‌های هرکدام داشته باشید و در شرایط خاص از آن‌ها استفاده کنید.
مزایای بهداشتی و محیط‌زیستی
ظروف سفالی و سرامیکی به‌دلیل خواص طبیعی خود، مزایای قابل توجهی برای سلامت دارند. این ظروف به‌صورت طبیعی مواد غذایی را حفظ می‌کنند و از آلودگی جلوگیری می‌کنند. همچنین، به‌دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی در ساخت آن‌ها، برای سلامتی انسان‌ها ایمن هستند. استفاده از این ظروف به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کند، زیرا نیاز به ظروف پلاستیکی را کاهش می‌دهد.
سخن پایانی
چنانچه تا به حال لذت پخت غذا و استفاده از صنایع دستی ساخته شده از گل همچون صنایع دستی سفالی را تجربه نکرده اید، توصیه می‌کنیم که حتما یکی از این محصولات را تهیه کنید. مطمئنا با یک مقایسه نسبتا ساده تفاوت طعم میان پخت غذا در این ظروف را حس خواهید کرد. در این مقاله از سایت گالری سرو سعی کردیم تا به صورت کامل در رابطه با صنایع دستی ساخته شده از گل و صنایع دستی سفالی صحبت کنیم. شما هم تجربیات خود را در رابطه با استفاده از این محصولات با ما به اشتراک بگذارید.
